โรคลิชมาเนีย โรคติดเชื้อโปรตัวซัวน่ากลัวในสุนัขและมนุษย์

โรคลิชมาเนีย โรคติดเชื้อโปรตัวซัวน่ากลัวในสุนัขและมนุษย์

       โรคลิชมาเนีย (Leishmaniasis) แม้ว่าโรคนี้จะไม่ค่อยเป็นที่คุ้นหูกันสักเท่าไร แต่ถือเป็นโรคหนึ่งที่สำคัญ ที่ผู้เลี้ยงสุนัขทุกคนควรทำความรู้จัก ซึงโรคลิชมาเนีย (Leishmaniasis) เป็นโรคติดต่อที่เกิดจากเชื้อโปรตัวซัว โดยปกติจะติดต่อผ่านทางแมลงดูดเลือด คือ แมลงจะมาดูดเลือดคนหรือสัตว์ที่มีเชื้ออยู่ แล้วไปแพร่เชื้อต่อคนและสัตว์ตัวอื่น ๆ ผ่านทางการดูดเลือด โดยแมลงตัวการที่สำคัญเป็นพาหะนำเชื้อโรคนี้ก็คือ ริ้นฝอยทราย (sand fly) ตัวคล้าย ๆ ยุงแต่มีขนาดเล็กกว่า แต่ก็สามารถติดต่อได้ผ่านทางการถ่ายเลือด การใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน และการถ่ายทอดผ่านทางรกได้ด้วยเช่นกัน

โรคลิชมาเนียในสุนัข

       ในสุนัขจะเกิดจากโปรตัวซัว Leishmania infantum  ซึ่งติดจากการถูกแมลงดูดเลือดมากัด จำพวกลืบริ้น มีผลต่อผิวหนังและอวัยวะภายใน แบบที่มีผลต่อผิวหนังจะทำให้น้องหมาผิวหนังตกสะเก็ด ขนร่วง ผิวแห้ง พบตุ่มนูนบนผิว และอาจพบแผลหลุม ในสุนัขมักแสดงอาการทางผิวหนังเป็นหลัก ทั้งนี้ขึ้นกับปริมาณเชื้อโปรตัวซัวที่ได้รับ และระดับภูมิคุ้มกันของสุนัขเอง รอยโรคพบผิวหนังสามารถรักษาได้ ส่งผลต่ออวัยวะภายใน จะส่งผลต่อตับ ม้าม ไต ไขกระดูก และต่อมน้ำเหลือง ทำให้ตัวและม้ามโต มีไข้ขึ้น ๆ ลง ๆ ถ้าเป็นเรื้อรังจะทำให้มีน้ำหนักลดลง ซึ่งรูปแบบนี้จะไม่ค่อยพบในสุนัข สุนัขที่ป่วยรูปแบบผิวหนังส่วนมากจะหายเองได้ ถ้าภูมิคุ้มกันดี ส่วนสุนัขที่ติดเชื้อและแสดงอาการรุนแรงจะไม่แนะนำให้รักษา ส่วนใหญ่จะทำการการุณยฆาตร เพื่อป้องกันการแพร่เชื้อสู่สัตว์และคนอื่น ๆ ต่อไป   

โรคลิชมาเนียมีผลต่อสัตว์อย่างไร

       สุนัขที่ติดเชื้อจะแสดงอาการ อาจมีผิวหนังแห้ง มีสะเก็ด ขนร่วงที่บริเวณรอบปาก รอบตา หู และเท้า อาการอาจเริ่มที่อุ้งเท้าแล้วกระจายไปทั่วร่างกาย อาการอื่นที่พบ เช่น มีไข้ หมดแรง เบื่ออาหาร น้ำหนักลด และเหนื่อยง่ายเมื่อออกกำลังกาย

 คนติดโรคลิชมาเนียได้หรือไม่

       คนสามารถติดโรคได้ แต่ไม่ได้ติดจากสัตว์โดยตรง ผู้ป่วยส่วนใหญ่ติดเชื้อจากการเดินทางไปยังสถานที่ที่มีโรค และใช้เวลาเป็นเดือนจึงแสดงอาการของโรคทางผิวหนังหรืออวัยวะภายใน อาการของโรคทางผิวหนังเริ่มจากมีตุ่มนูนแดง คัน ซึ่งอาจกลายเป็นแผลและเป็นสะเก็ด แผลมักจะหายได้เองแต่อาจเป็นนานหลายปีและกลายเป็นแผลเป็นถาวร

การป้องกันโรคลิชมาเนีย

       โรคลิชมาเนียพบได้ไม่บ่อยในบ้านเรา แต่ควรหลีกเลี่ยงการนำเข้าสุนัขจากแหล่งที่มีการระบาดเข้ามาภายในประเทศ และควรมีการตรวจสอบและเฝ้าระวังโรคโดยเข้มงวดก่อนนำเข้ามาภายในประเทศ รวมถึงหลีกเลี่ยงการถูกแมลงดูดเลือดกัด ควรเลี้ยงสุนัขในบ้านเวลากลางคืน หลีกเลี่ยงการปล่อยสุนัขออกไปนอกบ้านในเวลากลางคืน กำจัดแหล่งพาหะนำโรค เราสามารถกำจัดริ้นฝอยทรายได้ด้วย ยากันยุง