การรักษาโดยใช้เซลล์ต้นกำเนิดในสัตว์เลี้ยง (Stem cell therapy)





การรักษาโดยใช้เซลล์ต้นกำเนิดในสัตว์เลี้ยง (Stem cell therapy)

 

วิธีการักษด้วย วิธี Stem cell therapy หมายถึง การรักษาโดยการใช้เซลล์ต้นกำเนิด หรือ สเต็มเซลล์ในการรักษาโรค เซลล์ต้นกำเนิด คือเซลล์ที่มีศักยภาพที่จะแบ่งตัวและพัฒนาไปเป็นเซลล์ชนิดอื่น ๆ ได้เพื่อใช้ในการทดแทน และซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอหรือเสื่อมได้  สเต็มเซลล์ คือ การรักษาแขนงใหม่ที่มุ่งเน้นการทดแทน การซ่อมเสริม การฟื้นฟูเซลล์ เนื้อเยื่อ หรืออวัยวะที่เสื่อมถอย หรือได้รับบาดเจ็บทั้งจากความแก่ตามธรรมชาติ และโรคภัยไข้เจ็บโดยการใช้เซลล์ต้นกำเนิด ให้กลับมาสู่สภาพดำเนินชีวิตได้ตามปกติ

โรคที่มีรายงานการใช้เซลล์ต้นกำเนิดรักษาในปัจจุบัน ได้แก่

1. โรคระบบออร์โธปีดิคส์ หรือกระดูก เอ็น ข้อต่อ

โรคเอ็นต่าง ๆ การฉีดเซลล์ต้นกำเนิดเข้าไปในเอ็นจะทำให้การหายของเอ็นต่างๆเกิดขึ้นได้ดีและสมบูรณ์โดยลดการเกิดพังผืดที่เป็นแผลเป็น (Scar tissue) ซึ่งจะจำกัดการเคลื่อนไหวและอาจจะทำให้เกิดการฉีกขาดซ้ำได้

โรคเอ็นไขว้หน้าเข่าขาด (Cranial cruciate ligament rupture)

โรคข้อเสื่อมและอักเสบ (Osteoarthritis) โรคข้อเสื่อมและอักเสบมักจะเกิดตามมาจากโรคข้อต่างๆ การฉีดเซลล์ต้นกำเนิดเข้าไปในข้อจะสามารถลดการอักเสบ ลดความเจ็บปวด ลดใช้ยาแก้ปวดได้อย่างมีนัยยะสำคัญ ทำให้การเดินดีขึ้น สัตว์เลี้ยงมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ในต่างประเทศ ในการรักษาโรคข้อเสื่อมและอักเสบเพราะการฉีกเซลล์ต้นกำเนิดเข้าข้อเพียงครั้งเดียวจะลดปวดและอักเสบได้ยาวนานหลายปีต่อเนื่อง

2. โรคช่องปาก

โรคช่องปากอักเสบเรื้อรังในแมว (Chronic feline gingivostomatitis) โรคนี้ท้ายสุดจะไม่ตอบสนองต่อการรักษาทางยา สัตว์แพทย์สามารถให้เซลล์ต้นกำเนิดได้ จากกลุ่มทดลอง 7 ตัว การทดลอง 5 ตัวตอบสนองต่อการรักษาดีมาก มี 2 ตัวไม่ตอบสนองต่อการรักษา

3. โรคทางเดินอาหาร

โรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง (Inflammatory bowel disease) คือโรคที่เยื่อบุผนังลำไส้ไวต่อการกกระตุ้นของภูมิคุ้มกันโดยไม่ทราบสาเหตุแน่นอน สามารถพบในทั้งสุนัขและแมว จากการศึกษาพบว่า โดยการรักษาด้วยเซลล์ต้นกำเนิดได้ผลดีทั้งในสุนัขและแมว

4. โรคตับ

มีการศึกษาหลายชิ้นที่มีการฉีดเซลล์ต้นกำเนิดเข้าที่เนื้อตับโดยตรงและฉีดเข้าหลอดเลือดดำมีผลลดการเกิดพังผืดของเนื้อเยื่อตับ ลดปริมาณเอนไซม์ตับที่หลั่งเมื่อความเสียหาย ยืดอายุของสุนัขที่มีปัญหาโรคตับรุนแรงได้

5. โรคไต

โรคไตเสื่อมเรื้อรัง (Chronic kidney disease)  จากงานวิจัยที่มี งานวิจัยงานหนึ่งการฉีดเซลล์ต้นกำเนิดไม่มีผลข้างเคียงแต่ก็ไม่ได้ทำให้อาการดีขึ้น อีกงานวิจัยหนึ่งทำการฉีดเซลล์ต้นกำเนิด 2 ครั้ง อาการโดยรวมดีขึ้น ค่าเลือดดีขึ้น ปัสสาวะดีขึ้นอย่างชัดเจน

6. โรคหัวใจ

ในสัตว์มีการทดลองฉีดเซลล์ต้นกำเนิดเข้าหลอดเลือดแดงโคโรนารี่โดยพยายามรักษาโรคกล้ามเนื้อหัวใจชนิดห้องหัวใจขยายใหญ่ (dilated cardiomyopathy) ในสุนัขพันธุ์ใหญ่พบว่าไม่มีผลเสีย แต่ก็ไม่มีผลดีขึ้นทางคลินิก แตกต่างจากการใช้ในผู้ป่วยที่กล้ามเนื้อหัวใจตายการฉีดได้ผลดี

7. โรคระบบทางเดินหายใจ

ในกรณีของสัตว์เล็ก สุนัขและแมว ถ้ามีการอักเสบของปอดก็สามารถใช้เซลล์ต้นกำเนิดร่วมในการรักษาได้โดยเฉพาะในเคสที่เป็นโรคหอบหืดในแมว (feline asthma)รักษาต้องให้ยาอย่างต่อเนื่อง ซึ่งการใช้ยาเป็นระยะเวลานานก็จะมีผลข้างเคียงไม่พึงประสงค์ ดังนั้นการฉีดเซลล์ต้นกำเนิดจะช่วยในการรักษาได้

8. โรคระบบประสาท

การฉีดเซลล์ต้นกำเนิดร่วมกับการรักษาทางยา หรือการผ่าตัดจะทำให้สัตว์กลับมาใช้ขาได้ไวกว่าการรักษาตามปกติ แต่ถ้าการบาดเจ็บของไขสันหลังรุนแรงมากเกินไปจะทำให้สัตว์มีอาการอัมพาต ไม่สามารถใช้ขาได้

9. โรคผิวหนังและการหายของแผล

โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง (Atopic dermatitis) สามารถใช้การฉีดเซลล์ต้นกำเนิดรักษาได้ เห็นว่าการฉีดเซลล์ต้นกำเนิดเข้าหลอดเลือดดำครั้งเดียวสามารถลดอาการคัน รอยโรคบนผิวหนังได้อย่างน้อย 6 เดือนและไม่มีผลข้างเคียง ในอีกงานวิจัยพบว่าการฉีดไม่ได้มีผลข้างเคียง แต่ก็ไม่มีผลลดอาการและรอยโรคเช่นกัน

10. โรคตา

โรคกระจกตาเป็นแผลโดยเฉพาะแผลที่ขนาดใหญ่หายยาก การฉีดเซลล์ต้นกำเนิดใต้เยื่อบุตาใกล้กับตำแหน่งของแผลจะมีผลทำให้แผลบนกระจกตาหายได้ไวกว่าปกติ ในกรณีของโรคตาแห้งในสุนัข (Kerrato conjunctivitis sicca) มีผลงานวิจัยที่ชี้ว่าการฉีดเซลล์ต้นกำเนิดเข้าบริเวณที่มีต่อมน้ำตาสามารถลดอาการได้

11. โรคระบบสืบพันธุ์

ขณะนี้แม้ว่ายังไม่มีงานวิจัยที่เพิ่มความสมบูรณ์พันธุ์จากการฉีดเซลล์ต้นกำเนิดเข้ารังไข่และอัณฑะ แต่ก็ไม่ได้มีผลเสีย ขณะนี้ยังไม่มีข้อบ่งใช้สำหรับการใช้รักษาภาวการณ์อักเสบของอวัยวะสืบพันธุ์อื่นๆ แต่เนื่องจากเรื่องการรักษาด้วยเซลล์ต้นกำเนิดเป็นเรื่องที่ใหม่มาก ทางสัตว์แพทย์ก็ต้องทำการติดตามถึงข้อบ่งใช้ใหม่ ๆ ต่อไป

 

 

ข้อควรระวังในการรักษาด้วยเซลล์ต้นกำเนิด

·         ในกรณีที่มีการฉีดเข้าข้อ มีโอกาสทำให้ข้อมีการติดเชื้อได้

·         ปัญหาปอดอักเสบ หลายครั้งที่เซลล์ที่เตรียมมาจากไขมันและหลังจากฉีดเข้าไปจะเข้าไปติดอยู่ที่เส้นเลือดภายในปอดและทำให้เกิดการอักเสบ

สำหรับท่านเจ้าของสัตว์ที่สนใจและต้องการข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการใช้เซลล์ต้นกำเนิดในการรักษา สามารถดูรายชื่อสถานพยาบาลสัตว์ชั้นนำได้เลยเพื่อสุขภาพที่ของน้องหมาแมว